مرحوم استاد علی صفایی حائری

على صفايى حائرى (1378 – 1330) انديشمند فرهيخته، عارف شيدا و نويسنده و شاعر بى‌آرام، در شهر قم به دنيا آمد و دوره‏ كودكى و نوجوانى را در اين شهر سپرى نمود.

پس از آشنايى با ادبيات كودكان در سطح مجلّه‏ هاى كودك آن روزگار و دست‏يابى به ادبيات نوجوان در سطحى گسترده‏ تر، در چهارده سالگى به تاريخ ادبيات ايران و ادبيات معاصر جهان روى آورد و با شاه كارهاى ادبى، در هر دوره آشنا شد.

آشنايى با آثار و انديشه‏ هاى فرانتس كافكا و صادق هدايت و تحليل ‏هاى پوچ‏ گراى غربى و آمريكاى لاتينى و طرح‏ هاى اگزيستانسياليسمى و ماركسيسمى، ره‏ آورد مطالعات گسترده‏ اش در آغاز نوجوانى بود.

هم‏زمان، به تحصيل و تلمّذ ادبيات عرب، معارف و فقه اسلامى، نزد پدر فرزانه و دانشمندش همت گمارد.

شايد مهم‏ترين پديده در اين دوره از حياتش، «تجربه‏ شهود»ى است كه در پانزده سالگى داشته است. و همين تجربه‏ ى شگفت، سرآغاز پيدايش دگرگونى و تحوّل شگرفى در سراسر زندگيش گرديد. البته او، پيرامون اين پديده – جز به اشاره، در چند سطر كوتاه از كتابى – يادكردى نداشته است.

در شانزده سالگى، با زنى فداكار و نمونه، پيمان همسرى بست و در نوزده سالگى، نخستين فرزندش تولّد يافت. و با اين تولّد – به تعبير خودش – زندگى آرام و ساده‏ اش، دست‏ خوش بلاها و شورها و لطف ‏هايى شد.

در هجده سالگى، نخستين كتابش را با عنوان « مسؤوليت و سازندگى» به نگارش درآورد؛ كه به واقع، شالوده و ساختار تفكّرش، بر اين پايه استوار گشت.

در باور صفايى:در زمينه اى كه «انسان» مجهول است و «هستى» مجهول است و «نقش انسان» هم مجهول؛ در اين زمينه، ريشه‏ ى عقيده‏ اى زنده نخواهد ماند. و در اين كوير، اعتقادى سبز نخواهد شد و مسؤوليتى نخواهد روييد. انسان و مذهب، هر دو، از «آزادى» و «تفكّر» آغاز مى‏ شوند. و تا «انسان» مجهول است، «اسلام»، معلوم نخواهد شد!»